Zondag 11 september 2022

OPEN MONUMENTENDAG

 

12.00 tot 17.00 uur doorlopend

 

tickets

• vrije toegang

 

De Sint-Anna-ten-Drieënkerk is op 2 april 2020 definitief beschermd als monument. Het is wellicht het jongste monument dat in Antwerpen deelneemt aan de Open Monumenten Dag.

De kerk is ontworpen door architect Jos Ritzen in de vroege jaren ‘60 en ingewijd op 28 november 1970. Het kerkgebouw behoort tot de eerste generatie parochiekerken waarvan het concept dateert van na het Tweede Vaticaans Concilie. Het gebouw vertolkt de zoektocht naar een nieuw type kerk, aangepast aan de democratisering van de liturgie sinds het aggiornamento.

De architect Jos Ritzen

Architect Jos Ritzen en pastoor Albert Janssens hadden bedacht dat op Linkeroever met zijn brede lanen en rijen nieuwe flatgebouwen enkel een modern vormgegeven kerk op zijn plaats was. Op zoek naar eigentijdse voorbeelden trokken zij op studiereis naar Duitsland, Frankrijk en Zwitserland. In Birsfelden, nabij Basel, trok de in 1959 voltooide Bruder Klauskriche hun aandacht. Zo leverde de Zwitserse architect Hermann Baur, één van de grote vernieuwers van de naoorlogse kerkenbouw in Europa, het model voor de nieuwe kerk op Linkeroever.

Het concept van de gemeenschapskerk, bepaald door eenvoud, bescheidenheid en op mensenmaat, vertaalt zich architecturaal in een plattegrond opgevat als een waaiervormig auditorium met een hellende vloer. Het biedt een onbelemmerd zicht op het ellipsvormige koor met het altaar.

De Sint-Anna-ten-Drieënkerk kan bogen op één van de belangrijkste ensembles naoorlogse glaskunst in België, wat de artistieke waarde van de kerk bepaalt. De glas-in-betonramen zijn het werk van de glazenier Jacques Loire uit Chartres. De Ateliers Loire legden zich na de Tweede Wereldoorlog toe op de zogenaamde “dalle de verre”. Zij pasten de glas-in-betontechniek wereldwijd toe, onder meer in de Kaiser Wilhelm Gedächtniskirche in Berlijn. Voor de Sint-Anna-ten-Drieënkerk creëerde Jacques Loire een subliem ensemble van non-figuratieve composities die een dialoog aangaan met de architectuur van de kerk. Een abstracte gloed van licht en kleur om stil van te worden.

Het tabernakel is in 2012 ontworpen door Jacques Loire en is gerealiseerd in “thermoformatie” waarbij het glas in een vorm met het gekozen reliëf en de kleuren geperst en verhit wordt. Het glas wordt week en past zich aan de vorm aan. Meerdere lagen glas kunnen op elkaar gelegd worden en versmelten. De klassieke godslamp bij een tabernakel is vervangen door Led-verlichting die in de glazen deur werd verwerkt.

De glazenier Jacques Loire

Jacques Loire kreeg zijn opleiding plastische kunsten in Parijs en zijn opleiding glasramen in het atelier van zijn vader dat hij in 1951 vervoegt. Hij bouwt daar in 1959 "het atelier Boussois", dat bestemd is voor het werken met glasdallen en met zijn vrouw Micheline stelt hij de “baksteen van Loire” op punt, die bestaat uit glasdal en beton. Met die techniek realiseert hij eind jaren ’60 de glasramen in de Sint-Anna-ten-Drieënkerk te Linkeroever. In 1970 neemt hij de leiding over van de Ateliers Loire, die hij in 1991 aan zijn zonen overdraagt. Jacques Loire heeft heel zijn carrière lang in religieuze en niet-religieuze gebouwen (voor universiteiten, scholen, ziekenhuizen, stations, inkomsthalls van bedrijven, enz.) vele glasramen vervaardigd in glasdal en met traditionele glasramen. Hij heeft verder andere montagetechnieken uit glas uitgeprobeerd met verticaal geplaatste glasdalcomposities (Anglicaanse kerk Saint-Georges, Parijs, 1978), of met verticaal geplaatste glasbladen die met siliconen werden gekleefd (kerk Sainte-Ève, Dreux (Eure-et-Loir), 2000). Hij vervaardigt zelfs beeldhouwwerken waarin metaal en glas met elkaar verbonden worden. De meeste kerken waar hij werkte, zijn modern.

Jacques Loire (die in 2022 overleed) ontwierp en realiseerde niet alleen de glasramen in de Sint-Anna-ten-Drieënkerk op Linkeroever, maar hij was ook actief met honderden projecten op letterlijk alle continenten. Toch bleef Jacques Loire daar allemaal heel bescheiden bij en zegt hij daarover:

"Glasraamkunst is met mensen en architectuur verbonden. In een publieke ruimte of een drukke doorgang mag je fellere kleuren gebruiken, in leefruimten (religieuze of profane ruimten) echter is discretie vereist via glasramen die je kan vergeten om ze te herontdekken, of die je "eventueel" niet zou opmerken. Een te felle inkleuring wordt vlug "onuitstaanbaar. Als je vermijdt dat de kijker verblind wordt of dat er bij hem een gevoel van vermoeidheid optreedt, bevorder je de sfeer van vrede en sereniteit zoals dat bedoeld is."

 

Deze kerk is een eco-kerk én een fietskerk en dat leggen we u graag uit nu de Monumentendag ‘duurzaamheid’ als thema heeft.

Programma

We leiden u graag persoonlijk rond.

Bezoek ook de tentoonstelling van textielkunstenares Cas Holmes (UK)